همه چیز درباره کلاستروفوبیا - لیسو

نشانه ها و علائم کلاستروفوبیا

نشانه های این اختلال بسته به شرایط فرد ممکن است در دوران کودکی یا بزرگسالی بروز پیدا نمایند. افرادی که از این اختلال رنج می برند، با قرار گرفتن یا حتی با فکر کردن به قرار گرفتن در محیط های بسته حالات و احساسات ناخوشایندی پیدا می نمایند: ترس از اینکه نتوانند درست نفس بکشند یا ترس از به انتها رسیدن اکسیژن هوا و خفگی از جملۀ این حالات است.

پس از آنکه کلاستروفوبیا تا حد معینی پیشرفت کرد، فرد مبتلا به آن، بسته به شرایط منحصربه فردش، به بعضی از این نشانه ها دچار خواهد شد:

عرق کردن و لرز کردن؛

افزایش ضربان قلب و بالا رفتن فشار خون؛

سرگیجه، احساس ضعف و حواس پرتی؛

خشکی دهان؛

تنفس سریع در اثر اضطراب زیاد (به انگلیسی hyperventilation)؛

تب شدید؛

لرزش بی اختیار بدن (البته نه در حد تشنج) به همراه احساس دلشوره و نگرانی؛

حالت تهوع؛

بی حسی؛

احساس خفگی؛

احساس درد و فشار بر قفسۀ سینه و سخت شدن تنفس؛

دستپاچگی و پریشانی؛

ترس از صدمه تماشا و بیمار شدن.

تنها، قرار گرفتن در محیط های بسته و کوچک نیست که باعث مضطرب شدن فرد می گردد و ترس از اینکه با قرار گرفتن در این گونه محیط ها، چه بلاهایی ممکن است به سرش بیاید هم عامل مهمی در شکل گیری این اضطراب و هراس است. به همین دلیل است که افراد مبتلا به کلاستروفوبیا معمولا می ترسند اکسیژن هوا تمام گردد و خفه شوند.

در ادامه به تعدادی از مهمترین محیط های بسته و کوچکی اشاره خواهیم کرد که افراد مبتلا به کلاستروفوبیا با قرار گرفتن در آن ها دچار اضطراب و هراس می شوند: آسانسور یا اتاق پرو؛ تونل و زیرزمین؛ مترو و قطار؛ درهای چرخان؛ هواپیما؛ خودرو، بخصوص خودروهایی که سیستم قفل مرکزی دارند؛ منطقه ها پررفت وآمد و شلوغ؛ کارواش های اتوماتیک؛ بعضی ادوات به کارگرفته شده در محیط های درمانی (مانند اسکنر ام آر آی)؛ اتاق های کوچک، اتاق هایی که درشان قفل باشد یا امکان باز کردن پنجره هاشان وجود نداشته باشد.

فردی که از کلاستروفوبیا رنج می برد، با قرار گرفتن در هرکدام از محیط های یاد شده واکنشی نشان خواهد داد که بسته به شرایط می تواند یکی از واکنش های زیر باشد:

کسب اطلاع از موقعیت در یا درهای خروجی و نزدیک ماندن به یکی از آن ها به هنگام ورود به اتاق؛

اگر تمامی درهای اتاق بسته باشند، مضطرب و نگران خواهد شد؛

در مهمانی ها و دیگر مناسبت هایی که عدۀ زیادی در آن حضور دارند و شلوغ می شوند، نزدیک به در خروجی می مانند؛

هرگاه امکان گرفتار شدن در ترافیک خیابان وجود داشته باشد، از وسیلۀ نقلیه استفاده نخواهند کرد؛

استفاده از پلکان به جای آسانسور، حتی اگر تعداد طبقات زیاد باشد.

افراد مبتلا به کلاستروفوبیا از محدود شدن یا گیر افتادن در محیطی بخصوص هراس دارند، بنابراین در بعضی موارد ایستادن در صف هم برای این افراد سخت و مضطرب نماینده می گردد. 1

علل بروز این مشکل

کلاستروفوبیا می تواند به دلیل پانیک اتک ناشی از عدم تعادل انتقال دهنده های عصبی در مغز رخ دهد. ممکن است یک شخص پانیک اتک داشته باشد.

در این حالت مرکز پانیک در مغز وی متوقف می گردد حتی اگر هیچ چیز برای وحشت وجود نداشته باشد.

فرد متزلزل، دچار سرگیجه می گردد و احساس می نماید ممکن است بمیرد، دیوانه گردد یا کنترل خود را از دست بدهد.

وقتی این اتفاق بیفتد، فرد خواهان خروج از محلی می گردد که باعث آغاز پانیک اتک وی شده است مانند فروشگاه مواد غذایی.

پانیک اتک می تواند 10 تا 15 دقیقه طول بکشد و سپس رفع گردد.

دفعه بعد که به فروشگاه های مواد غذایی می فرایند، اضطراب پیش بینی شده آن ها بالا می رود و حتی ممکن است پانیک اتک دیگری داشته باشند.

بیماری کلاستروفوبیا، در موارد نادر معمولاً هنگامی رخ می دهد که فرد از گرفتار شدن در شرایطی شوکه گردد.

این ممکن است با نوعی از اختلال استرس پس از حادثه، بین روش گرفتار شدن و واکنش دادن به آن برای احساس وحشت در ارتباط باشد.

این مشکل چگونه بر زندگی افراد تأثیر می گذارد؟

کلاستروفوبیا می تواند باعث گردد که فرد در فضاهای محدود احساس ناراحتی و اضطراب کند.

پانیک اتک می تواند بسیار ترسناک باشد و ممکن است این حس را در شما القا کند که بخواهید از حضور در موقعیت هایی که در آن ها پانیک اتک برایتان اتفاق می افتد اجتناب کنید.

شما ممکن است روال خود را تغییر دهید زیرا می ترسید که احتمال پانیک اتک داشته باشید. در موارد شدید، ممکن است بعضی افراد احساس نمایند که نمی توانند خانه خود را ترک نمایند. اگر این رخ داد، یاری پزشکی بگیرید.

تشخیص کلاستروفوبیا

برای تشخیص، یک روان شناس یا روان پزشک در خصوص علائم بیمار از وی سؤالاتی خواهد نمود. تشخیص کلاستروفوبیا ممکن است در طول مشاوره در خصوص یک موضوع دیگر مرتبط با اضطراب، بروز یابد.

روان شناس

توصیفی از علائم و آنچه باعث تحریک وی می گردد، می خواهد.

شدت علائم را می پرسد.

و سعی می نماید تا انواع دیگر اختلالات اضطرابی را رد کند.

برای معین جزئیات، پزشک ممکن است از موارد زیر بهره گیرد:

ترتیب دادن یک پرسشنامه کلاستروفوبیا برای یاری به شناسایی دلیل اضطراب.

معین مقیاس کلاستروفوبیا برای معین کردن سطح اضطراب.

برای تشخیص فوبیای خاص، باید معیارهای خاصی رعایت گردد. این معیارها شامل:

ترس مداوم غیرمنطقی یا بیش از حد ناشی از حضور یا پیش بینی شرایط خاص

واکنش اضطرابی هنگام قرار گرفتن در معرض محرک، احتمالاً پانیک اتک در بزرگسالان، یا کج خلقی، گریه یا مات و مبهوت بودن در بچه ها.

به رسمیت شناخته شدن به وسیله بیماران بالغی که ترس آن ها متناسب با تهدید یا خطر درک شده است.

استفاده از اقداماتی برای جلوگیری از موضوع یا شرایط ترسیده، یا تمایل به روبروه با تجربیات اما با پریشانی یا اضطراب.

تداخل واکنش، انتظارات یا کناره گیری فرد در روابط و زندگی روزمره با دلایل استرس زیاد.

ادامه داشتن هراس برای مدتی، معمولاً 6 ماه یا بیشتر.

نتوان علائم را به شرایط روانی دیگری، مانند اختلال وسواسی اجباری (OCD) یا اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) نسبت داد. 2

درمان پزشکی کلاستروفوبیا

در صورت وجود هرگونه علائم روان شناختی، مراجعه به روانپزشک بسیار اهمیت دارد.

روانپزشک شما را معاینه می نماید تا علل احتمالی مشکلتان را متوجه گردد و برترین گزینه درمان را به شما اختصاص دهد.

البته بعضی از افراد مبتلا به کلاستروفوبیا واکنش های شدید اضطرابی دارند که همزمان با دریافت مشاوره روانپزشکی و استفاده از داروهای ضد اضطراب، به راحتی درمان می شوند. بعلاوه داروهایی نیز وجود دارند که با کاهش علائم فیزیولوژیک، روبروه با ترس های فرد را راحت تر می نمایند.

تکنیک های خودیاری

همانطور که قبلا اشاره کردیم، مقابله با کلاستروفوبیا و ترس از فضای بسته در موارد شدید احتیاج به هدایت یک روان پزشک دارد.

علاوه بر مشاوره، شما می توانید کارهایی را برای کاهش پریشانی و تسهیل بهبودی خود انجام دهید.

روان پزشکان معمولا یکی از راه های زیر را به شما پیشنهاد می دهند:

با مدیتیشن مراقبت از خود را بیاموزید

تحقیقات نشان داده اند که انجام حتی 10 تا 15 دقیقه مدیتیشن در روز در کاهش استرس و اضطراب در مبتلایان کلاستروفوبیا اثرات مثبتی دارد.

ورزش کنید

روانپزشکان حداقل 30 دقیقه ورزش در روز را طی سه روز در هفته توصیه می نمایند.

علاوه بر تقویت سیستم ایمنی بدن و بهبود سلامت قلب و عروق، ورزش باعث فراوری اندورفین ها (که به آن ها هورمون احساسات خوب نیز گفته می گردد) در بدن شما می گردد.

تنفس عمیق و شل کردن عضلات را تمرین کنید

تنفس عمیق باعث ایجاد نوعی پاسخ آرامش بخش، ایجاد تغییرات فیزیولوژیکی مثبت و کاهش اضطراب نیز می گردد.

به طور مشابه، آرامش پیش فراینده در ماهیچه ها نیز تنش را کم می نماید، بنابراین حساسیت شما را در برابر فشار و محرک های اضطراب کلاستروفوبیا کاهش می دهد.

افکار خود را کنترل کنید

احساسات در پی افکار به وجود می آیند. سعی کنید افکار خود را کنترل کنید.

برای مثال شرایط روبرو شدن با کلاستروفوبیا فوراً پیش بینی های منفی و غیرواقعی را در فکر خود تصحیح کنید و ترس های غیرمعقول را با حقایق منطقی جایگزین کنید.

کم تر با استرس رو به رو شوید

تکرار تجربیات ترسآور و استرسزا، بدن را بیش تر برای پاسخ های تنش زا تحریک می نماید.

علاوه بر یادگیری تکنیک های ریلکس کردن، می توانید قدم هایی برای کاهش فشار بر سیستم عصبی خود بردارید.

بدین منظور بهتر است مصرف کافئین و قند را کاهش دهید و یک رژیم غذایی متعادل را حفظ کنید.

اگر به کلاستروفوبیا مبتلا هستید حتماً به مقدار کافی بخوابید و وقت خود را در شرایطی سپری کنید که باعث ایجاد احساس آرامش و رضایت شما گردد. 3

پی نوشت:

1.www.chetor.com

2.www.hidoctor.ir

3.www.drsaina.com

منبع: راسخون