آیا ناتو راستا پیمان ورشو را طی خواهد نمود؟
به گزارش لیسو، خبرنگاران-گروه بین الملل: چندی قبل امانوئل ماکرون رئیس جمهور فرانسه در سخنانی جنجالی با انتقاد از سازمان ناتو، شرایط فعلی این سازمان را به مرگ مغزی تشبیه کرد. سخنان ماکرون در مورد مرگ مغزی ناتو بار دیگر به داغ شدن بحث ها بر سر فروپاشی ناتو منجر شد.
امانوئل ماکرون رئیس جمهوری فرانسه در مصاحبه با اکونومیست از فقدان هماهنگی در سازمان پیمان آتلانتیک شاقتصادی، ناتو، و همچنین پیش بینی ناپذیری رفتارهای آمریکا انتقاد نموده بود. هر چند که که یک مقام ارشد نظامی فرانسه کوشش کرد که این گفته رئیس جمهور فرانسه را توجیه کند. فلورنس پارلی وزیر دفاع فرانسه اعلام نموده که منظور رئیس جمهور این کشور از مرگ مغزی ناتو، از بین رفتن این پیمان نبوده است.
وزیر دفاع فرانسه در سخنرانی خود در مجلس سنای این کشور گفت: وقتی رئیس جمهور درباره مرگ مغزی ناتو صحبت کرد، منظورش این بود که نباید وجود بحران در این سازمان را نادیده بگیریم.
وزیر دفاع فرانسه همچنین از حمله اخیر ترکیه به سوریه نیز ابراز نگرانی کرد و گفت زمانی که این حمله برخلاف خواست دیگر اعضای ناتو صورت گرفت، در خصوص انسجام داخلی ناتو نگرانی بوجود آمد.
پارلی همچنین افزوده است که قصد ماکرون اعلام هشدار به اعضای ناتو بود و این پیمان باید مورد اصلاح قرار گیرد.
این در حالی است که مقامات ارشد دولت ترامپ نیز رویکرد مشابهی در قبال ناتو در پیش گرفته اند. رابرت اوبراین مشاور امنیت ملی آمریکا در اظهاراتی تند احتمال فروپاشی ناتو را طرح کرد. وی روز دوشنبه 11 نوامبر گفت: ناتو یک ائتلاف مهم برای ما به شمار می رود اما فکر می کنم اختلافاتی که در این ائتلاف به وجود آمده به دلیل این است که ما کشورهایی را در آن داریم که سهم عادلانه خود را برای هزینه های دفاعی پرداخت نمی نمایند. به دلیل اینکه آلمان و سایر کشورهای عضو ناتو سهم عادلانه خود را نمی پردازند این پیمان در حال فروپاشی است. آنها بیش از تهاجم کنونی ترکیه به شمال سوریه، به این ائتلاف ضربه وارد نموده اند.
مشاور امنیت ملی آمریکا در عین حال مدعی شد، واشنگتن هنوز به تعهداتش به ائتلاف 70 ساله ناتو پایبند است. انتقاد اوبراین با توجه به نامتوازن بودن سهم اعضای ناتو در هزینه های دفاعی این سازمان نظامی طرح شده است.
ترامپ و مقامات ارشد سیاسی و نظامی دولت وی، در دیدارهای خود با مقامات ارشد و سران اروپایی و نیز در نشست های سران ناتو بارها خواهان مشارکت بیشتر کشورهای اروپایی در هزینه های ناتو و نیز افزایش بودجه دفاعی و نظامی آنها به 2 درصد فراوری ناخالص داخلی شان شده اند. ترامپ پس از رسیدن به قدرت، ناتو را یک سازمان منسوخ شده نامید که هزینه های زیادی بر دوش آمریکا می گذارد و گفت که از این سازمان نظامی حمایت نخواهد کرد.
وی همچنین ناتو را یک سازمان بد و به شدت پرهزینه برای آمریکا خوانده است. علاوه بر این؛ آمریکا در راستای رویکرد یکجانبه گرایانه ترامپ اساسا اهمیت و نقشی برای متحدان اروپایی خود در تصمیم گیری های نظامی و امنیتی مهم ناتو قائل نیست.بسیاری از اعضای ناتو متوجه نگرش منفی ترامپ به ناتو شده اند.
مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا نیز در سی امین یادبود فروپاشی دیوار برلین و اتحاد جماهیر شوروی گفت: زمان ائتلاف ناتو به سر آمده و در معرض نابودی است و باید کشورهای اروپایی برای حمایت اقتصادی از این پیمان و تأمین هزینه های نظامی آن به طور جدی مشارکت نمایند.
این در حالی است که اخیرا، وزرای دفاع کشورهای عضو اتحادیه اروپا برای تقویت همکاری نظامی خود 13 پروژه جدید تصویب کردند. به عنوان مثال قرار است یک مرکز هماهنگی دفاع سایبری با مدیریت آلمان تأسیس گردد. از پروژه های دیگر کشورهای اروپایی می توان به توسعه یک سیستم ضد زیردریایی بدون سرنشین و بهبود آموزش سربازان اشاره نمود.
پروژه های جدید اتحادیه اروپا در بستر پیمان هماهنگ می شوند. این پیمان برای تامین بودجه، توسعه و اعزام نیرو در سال 2017 میان کشورهای عضو اتحادیه اروپا امضا شد. هدف این پیمان انعطاف پذیری بیشتر و استقلال نظامی اروپا از ایالات متحد آمریکا و سایر اعضای ناتو(مانند ترکیه) در زمینه توان دفاعی است.
طبق برنامه توسعه دفاعی اروپا فرانسه با بیشترین شمار همکاران در سطح مدیریت و اجرای 47 پروژه همراه آلمان، ایتالیا و اسپانیا نقش اصلی را در توان نظامی این اتحادیه ایفا می نماید. به عنوان مثال، فرانسه مدیر اجرایی پروژه ای برای ردیابی بهتر موشک های بالیستیک در فضاست و با اسپانیا و سوئد در زمینه توسعه سلاح های الکترونیکی جنگنده های اروپایی با هدف غلبه بر پدافند هوایی دشمن همکاری می نماید.
فرانسه قرار است با ایتالیا نمونه تازه ای از کشتی های نظامی مدرن برای گشت در محدوده آب های اروپا بسازد. فرانسه، پرتغال، اسپانیا و سوئد همچنین در پی توسعه سیستم ضد زیردریایی جدیدی برای محافظت از خطوط حمل و نقل و ارتباطات هستند.
ناتو که هفتاد سال از شکل گیری آن می گذرد، در سال 1949 میلادی و اندکی بعد از اینکه اتحاد جماهیر شوروی سابق نخستین بمب اتمی خود را آزمایش کرد شکل گرفت. که اعضای آن در آن سال 12 کشور شامل بلژیک، کانادا، دانمارک، فرانسه، ایسلند، ایتالیا، لوکزامبورگ، هلند، نروژ، پرتغال، بریتانیا، آمریکا بود که پس از آن به تدریج به 29 کشور گسترش یافت.
عبدالباری عطوان تحلیلگر معروف امور بین الملل در رای الیوم درباره اظهارات اخیر امانوئل ماکرون، رئیس جمهوری فرانسه پیرامون ناتو نوشت: شاهد دو اظهار نظر درباره ناتو بودیم؛ اظهار نظر اول توسط امانوئل ماکرون در مصاحبه ای نادر با مجله معتبر اکونومیست بیان شد. وی در این مصاحبه مطرح نمود که پیمان دفاعی آتلانتیک شاقتصادی موسوم به ناتو در شرایط مرگ مغزی واقع شده است و دیگر قادر به کنترل و سازماندهی اعضایش نیست. اظهار نظر دوم نیز که آینده سیاهی را برای ناتو پیشبینی می نماید، توسط مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا در جریان سی امین سالگرد فروریزی دیوار برلین و فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و بلوک سوسیالیستی آن مطرح شد و وی در این باره گفت که ناتو منسوخ شده و با خطر انقراض روبرو است و باید یک مشارکت اروپایی جدید سنگینی بار تأمین اقتصادی و هزینه های نظامی آن را بر دوش بکشد.
آیا ناتو راستا پیمان ورشو را طی می نماید؟
وی می نویسد: فروپاشی پروژه آمریکا و اروپا، تشدید اختلافات میان اعضای ناتو درباره مداخله نظامی اخیر ترکیه در شمال سوریه و خرید سیستم دفاع موشکی اس-400 روسیه توسط رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه که در تقابل با سیستم های تسلیحاتی اروپایی-آمریکایی است، همگی از جمله عواملی است که منجر به آشوب کنونی در ناتو شده اند و ممکن است مانند اتفاقی که برای پیمان ورشو افتاد، تجزیه ناتو را تسریع نمایند. ما معتقد نیستیم که نشست آینده پیمان آتلانتیک شاقتصادی که قرار است اوایل دسامبر در لندن برگزار گردد مانع از این فروپاشی و سقوط می گردد. به قدرت رسیدن دونالد ترامپ، تعامل متکبرانه او با شریکان اروپایی کشورش و دوری کامل وی از آن ها در راستای توجه تجاری و راهبردی به منطقه شرق آسیا، همان مسأله ای است که در پس پرده راستا جدید پیشنهاد شده توسط ماکرون برای ایجاد یک شراکت راهبردی با روسیه و یک نظام دفاعی اروپایی مستقل از آمریکا واقع شده است.
عطوان گفت: ناتو با بحران های جدی مشابهی روبرو بوده است که در گذشته وحدت و انسجام آن را تهدید نموده است، اما نکته مهم این است که ترکیه هنگام تهاجم به قبرس در سال 1974 و تجزیه آن پشت بارزترین بحران های ناتو بوده است. حمله ترکیه به قبرس آمریکا را ناگزیر کرد که فروش تسلیحات به ترکیه را برای سه سال ممنوع کند و این همان اقدامی است که در حال حاضر توسط آلمان و فرانسه در اعتراض به حمله نیروهای آنکارا به مناطق شاقتصادی سوریه و کوشش آن ها برای ایجاد منطقه موسوم به منطقه امن انجام می گردد.
وی می افزاید: ماکرون در اظهارات درباره آینده بند 5 پیمان آتلانتیک شاقتصادی در همبستگی نظامی اعضا در مقابل حمله علیه یکی از آنها گفت: آینده بند 5 چه می گردد؟ اگر بشار اسد، رئیس جمهور سوریه تصمیم به جواب دادن به حمله ترکیه بگیرد، آیا ما درگیر خواهیم شد؟ این سئوال واقعی است.ماکرون به این پرسش پاسخ نداد، چراکه به خوبی می داند ناتو، ترکیه را زمانی که در آستانه رویارویی نظامی با روسیه در پی سرنگونی یکی از هواپیماهای این کشور در نزدیکی مرز ترکیه با سوریه در سال 2015 نهاده شد، تحقیر کرد؛ مسأله ای که باعث شد اردوغان به مسکو برود و از ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه عذرخواهی کند و با وی برای خریدن اس 400 توافقنامه امضا کند و خط لوله گازی ترک استریم را ایجاد کند و همچنین توافقنامه افزایش تبادل تجاری به ارزش بیش از 100 میلیارد دلار را امضا کند. پس از آن رئیس جمهوری ترکیه به طور کامل به این پیمان که کشورش یکی از برجسته ترین موسسان آن بود پشت کرد و تهدید کرد که صدها هزار پناهنده سوری و غیر سوری را روانه اروپا می نماید.
این تحلیلگر امور بین الملل آورده است: بدون تردید بحران ناتو تشدید می گردد و انتها فروپاشی آن تقریبا قطعی است و تنها پیوستن دو عضو آن به ائتلاف دریایی که آمریکا برای حمایت از کشتیرانی در خلیج فارس به تشکیل آن فراخوانده بود، یکی از بهترین شواهد در این زمینه است.
وی در سرانجام تاکید نمود: در نتیجه می توان اینگونه گفت، این نفرین و لعن دوگانه سوریه و لیبی است که دامن این پیمان استعماری را گرفته و بذر فروپاشی آن را کاشته است که با سرعت بی سابقه ای رشد می نماید. تحت هیچ شرایطی کسی تاسفی برای آن نمی خورد، چراکه تاریخش پر از ریختن خون اعراب و مسلمانان در عراق، افغانستان، سوریه و لیبی است.
منبع: خبرگزاری مهر