راهنمای سفر به جنگل های ارسباران - لیسو

جنگل ارسباران کجاست؟

ارسباران منطقه ای کوهستانی در مرز ارمنستان و آذربایجان است. این منطقه از شمال کوه قوشا داغ در جنوب شهر اهر تا رود ارس گسترده شده. فاصله اش با شهرهای نزدیک چقدر است؟ برای رفتن به ارسباران باید خودتان را به تبریز برسانید. فاصله منطقه ارسباران تا تبریز 221 کیلومتر است و خود تبریز تا کلیبر که بیشتری ها از آن به منطقه ارسباران می فرایند 174 کیلومتر، چیزی در حدود 2 ساعت و نیم است. وقتی به کلیبر رسیدید اگر یک ساعت و نیم بروید به ارسباران می رسید. این منطقه حفاظت شده تا کلیبر 46 کیلومتر فاصله دارد.

قبلا به ارسباران قره داغ و قره جه داغ میگفتند و این نام را به خاطر کثرت کوه های این ناحیه به آن داده بودند. قبلا ها وسعت جنگل بیش از چیزی بود که اکنون می بینیم اما در حال حاضر به علت تخریب جنگل ها، این منطقه تنها به سه شهر کلیبر، ورزقان و اهر محدود شده است.

چرا باید این جنگل را ببینیم؟

جنگل های ارسباران یکی از بکرترین و انبوه ترین جنگل های ایران است. این جنگل ها بازمانده جنگل های میلیون ساله هیرکانی هستند که از دوره سوم زمین شناسی به جای مانده اند. تنوع حیات وحش این منطقه آنقدر بالاست که به آن موزه حیات وحش ایران می گویند.

در کل ایران فقط این ناحیه سیاه خروس دارد و تماشا خرس قهوه ای حتما گذشته از ترس و هیجانش تجربه متفاوتی در زندگی ست. البته اینجا افعی هم زیاد دارد که باید خیلی مراقبش بود. بعلاوه اگر در این منطقه مارال(آهو) دیدید تعجب نکنید چون یکی از ماموریت های این منطقه احیای این نسل از آهوست.

بین سال های 1350 و 1352، ارسباران به عنوان منطقه ممنوعه و بعد منطقه حفاظت شده، تحت حفاظت و نظارت اعلام شد. 220 گونه پرنده، 38 گونه خزنده، 5 گونه دوزیست، 48 گونه پستاندار و 22 گونه ماهی در این منطقه زندگی می نمایند که بز، گراز، خرس قهوه ای، وشق (سیاه گوش) و پلنگ از جمله آنهاست.

بخش های جنوبی این منطقه بیشتر مرتع است و بخش های جنگلی در ارتفاع کمتر از 800 متر قرار گرفته اند. در کنار تنوع جانوری، تنوع گیاهی این منطقه هم کم نیست. 15 درصد از گونه های گیاهی ایران مختص این ناحیه است. بلوط، کیکم، سماق، زرشک، انار وحشی، سیب وحشی، گلابی وحشی و بوته های تمشک و زغال اخته و در کل هزار و 400 گونه گیاهی و قارچی در این ناحیه وجود دارد. خرداد که بروید زغال اخته ها رسیده اند و اواسط تابستان را اگر برای سفر انتخاب کنید، می توانید طعم ترش قره قورت ها را بچشید.

هوای ارسباران خنک است. اینطور معروف است که دمای هوای تبریز را چک کنید و دمای هوا هرچه قدر بود، دمای هوای کلیبر و ارسباران 10 درجه از آن خنک تر است، انقدر که در روزهای داغ تابستان دلت می خواهد کمی از هوای خنک اینجا را با خودت ببری.

چطور خودمان را به جنگل های ارسباران برسانیم؟

از تهران به تبریز و بعلاوه از مشهد به تبریز قطار هست. راه دیگر خرید بلیط هواپیماست. یک راه هم رفتن به ترمینال غرب و سوار شدن اتوبوس های تبریز است. از تبریز هم هر روز ساعت 14 و 16 برای کلیبر اتوبوس هست.

اگر با خودروی شخصی به جنگل های ارسباران می روید، از همان ابتدای ورودی تبریز تابلوهایی به سمت اهر و کلیبر وجود دارد. کلیبر شهری ست سرسبز با دامنه های مه گرفته. این شهر که به پایگاه بابک خرمدین هم معروف است، پوشیده از جنگل و مرتع است. داخل شهر می گردد جاهایی مثل مسجد جامع را دید. پل خدا آفرین یکی دیگر از جاهای تماشای کلیبر است.

به تازگی، از داخل شهر کلیبر راهی به سمت جانانلو کشیده شده که مردم و گردشگران از آن راستا به سمت رود ارس و مرزهای آذربایجان و ارمنستان می فرایند. در این راستا و در فاصله 5 کیلومتری، کاروانسرایی به نام شاه عباسی وجود دارد که چندان بزرگ نیست. اما تماشاش هم خالی از لطف نیست. اما مشهورترین جاذبه های گردشگری کلیبر، قلعه بابک، آینالو و مکیدی دره سی است.

قلعه بابک

قلعه بابک در زمان ساسانیان ساخته شده و نامش را از بابک خرمدین، رهبر مبارزان با خلیفه عباسی گرفته. این دژ تاریخی در ارتفاعات ارسباران واقع شده و کافیست سه کیلومتر از کلیبر به سمت جنوب غربی خارج شوید تا به دره سی، یکی از زیباترین دره های ایران برسید. کمی بعد از اینکه دره سی را پشت سر گذاشتید، به کمپ قلعه بابک و هتل بابک می رسید. از آنجا می توانید با 50 هزار تومان، با جیپ به اول راستا پیاده روی بروید.

البته اگر کوهنورد هستید می توانید از دره سی با طی یک راستا تقریبا سه ساعته به قلعه بابک برسید. بعد از این راستا، حدود یک ساعت پیاده روی دارید تا به قلعه برسید و باید از پله هایی هم بالا بروید. در راستای که به طرف قلعه بابک می روید، در تابستان، به عشایر شاهسون برمی خورید که به ییلاق آمده اند. تماشا زندگی آنها، نان پختن، شیر دوشیدن از دام ها، پختن آش دوغ، خوردن شیر و ماست و سرشیر محلی و… از برترین چیزهاست.

منطقه آینالو

در 45 کیلومتری کلیبر و در بخش خداآفرین، منطقه حفاظت شده آینالو قرار گرفته. دورتادور این منطقه که هنوز دست نخورده مانده است را برای حفاظت از مارال ها و آهوها سیم کشیده اند. این منطقه پراست از مراتع و جنگل های سرسبز. در این منطقه امکاناتی برای گردشگران نیز وجود دارد که از جمله آنها کانکس های اقامتی رایگان است. عمارت آینالو، به جا مانده از دوره قاجار یکی از جاذبه های این منطقه است.

پارک جنگلی مکیدی

اگر راستا دره قلعه بابک را همین طور به سمت غرب بروید به پارک جنگلی مکیدی می رسید. مکیدی تا چند سال پیش جنگلی بکر و دست نخورده و پر از درختان فندق و خرگوش بود، اما با ساخته شدن آلاچیق و بوفه و پارکینگ از آن بکری سال های قبل کمتر در آن خبری هست.

کجا اقامت کنیم؟

یک راه اقامت در آلاچیق های عشایر در منطقه کلیبر است. راه دیگر اقامت در هتل آپارتمان آنزاست. قیمت اتاق دو تخته این هتل شبی 157 هزار تومان است. بعلاوه بیشتری ها در کمپ بابک چادر می زنند.

عکس ها: خبرگزاری ایرنا و تسنیم

برای جنگل نوردی چه کارهایی ضروری است؟