از دلیل تا درمان واسکولیت - لیسو

واسکولیت

واسکولیت (Vasculitis) التهاب رگ های خونی است که باعث ایجاد تغییر در دیواره رگ های خونی از جمله ضخیم شدن، ضعیف شدن، باریک شدن یا زخم شدن آن ها خواهد شد. این تغییرات به وجود آمده ممکن است جریان خون فرد مبتلا محدود نموده و در نتیجه باعث آسیب به اندام و بافت ها گردد.

انواع مختلفی از بیماری واسکولیت وجود دارد که بیشتر آن ها نادر هستند. واسکولیت ممکن است فقط یک عضو یا چندین عضو از بدن فرد مبتلا را درگیر کند. این بیماری می تواند به دو صورت کوتاه مدت (حاد) یا طولانی مدت (مزمن) بروز پیدا کند.

واسکولیت بیماری است که می تواند هر کسی را درگیر کند با این حال ابتلا به این بیماری در گروه خاصی از افراد شایع تر از دیگران است. بعلاوه با توجه به نوع واسکولیت مبتلا شده به آن، این بیماری می تواند بدون احتیاج به هیچ درمانی بهبود یابد. البته درمان برخی از انواع واسکولیت برای درمان احتیاج به مصرف دارو با هدف کنترل التهاب و پیشگیری از عود مجدد بیماری خواهد داشت.

بیماری واسکولیت نیز به عنوان بیماری آنژییت و شریانی نیز شناخته می گردد.1

انواع بیماری واسکولیت

واسکولیت های سرخرگ های بزرگ مانند

آرتریت سلول ژانت، پلی میالژیا روماتیکا، تاکایاسو.

واسکولیت شریان های میانه

پلی آرتریت ندوزا، بیماری کاوازاکی.

واسکولیت های عروق کوچک

سندرم چرچ اشتراس، پلی آنژاتیس میکروسکوپی، ائوزینوفیلیک، پورپورای هنوخ شوئن لاین، گرانولوم وگنر.

واسکولیت هایی با شیوع کمتر

بهجت، بورگر، واسکولیت سیستم عصبی مرکزی، واسکولیت کرایوگلوبولینمی.3

علائم بیماری واسکولیت

علائم واسکولیت بسیار متفاوت هستند. این علائم بیشتر به دلیل کاهش جریان خون در کل بدن به وجود می آیند.

از علائم کلی و رایج واسکولیت می توان به موارد زیر اشاره نمود:

تب؛

سردرد؛

کاهش وزن؛

دردهای کلی در بدن؛

عرق کردن در شب؛

جوش؛

مسائل سیستم عصبی مانند کرختی یا ضعف.2

دلیل واسکولیت

دلیل دقیق بروز بیماری واسکولیت هنوز تعیین نیست. برخی از انواع آن مربوط به آرایش ژنتیکی فرد بوده و برخی از انواع دیگر آن ناشی از حمله اشتباه سیستم ایمنی بدن به سلول رگهای خونی است.

محرک های احتمالی این واکنش اشتباه به وسیله سیستم ایمنی بدن عبارتند از:

عفونت هایی مانند هپاتیت B و هپاتیت C

سرطان خون

بیماری های سیستم ایمنی مانند آرتریت روماتوئید، لوپوس و اسکلرودرما

واکنش نسبت به داروهای خاص

رگ های خونی تحت تأثیر بیماری واسکولیت ممکن است دچار خونریزی یا التهاب شوند. البته این التهاب به وجود آمده می تواند باعث ضخیم شدن لایه های دیواره رگ های خونی گردد. در نتیجه رگ های خونی محدود شده و میزان خون، اکسیژن و مواد مغذی حیاتی که به بافت ها و اندام های بدن می رسد به طور قابل توجهی کاهش خواهد یافت.1

عوارض واسکولیت

مسائلی که واسکولیت در فرد به وجود می آورد، به نوع و شدت واسکولیت وابسته است. یا این مسائل ممکن است مربوط به عوارض جانبی داروهای تجویزی باشد که برای درمان واسکولیت استفاده می شوند. از این عوارض می توان به موارد زیر اشاره نمود:

صدمه به اندام ها

برخی از انواع بیماری واسکولیت می تواند چنان شدت داشته باشند که به اندام های اصلی بدن صدمه بزنند.

لخته های خون و آنوریسم

ایجاد لختهٔ خون در رگ های خونی جلوی جریان خون را می گیرد. بعلاوه در موارد نادر، بیماری واسکولیت می تواند رگ های خونی را ضعیف و متورم کند و باعث آنوریسم گردد. در این شرایط، دیوارهٔ یک سرخ رگ در اثر ضعف، بزرگ یا دچار بیرون زدگی می گردد. آنوریسم معمولاً در آئورت یا سرخ رگ هایی که به مغز، پاها، یا دیوارهٔ قلب تغذیه می رسانند، ایجاد می گردد.

کاهش بینایی یا نابینایی

این مشکل ناشی از واسکولیت نوع آرتریت سلول ژآنت است که بدون درمان به جای مانده است.

عفونت ها

این مشکل جدی است و می تواند جان فرد را به خطر اندازد؛ مانند عفونت های ناشی از ذات الریه و عفونت های خونی (سپتیسمی یا گندخونی).2

درمان واسکولیت

درمان این بیماری با هدف کنترل التهاب با داروها و رفع کردن بیماری های زمینه ای احتمالی که باعث بروز واسکولیت شده، انجام خواهد گرفت. درمان واسکولیت ممکن است به صورت دو مرحله انجام گردد.

بدین معنی که در مرحله اولیه ابتدا التهاب را متوقف نموده و سپس در مرحله ثانویه از عود مجدد بیماری جلوگیری خواهند کرد. هر دو مرحله درمان واسکولیت شامل استفاده از داروهای تجویزی می گردد. انتخاب نوع داروها و مدت زمان احتیاج به مصرف آنها بستگی به نوع واسکولیت، اندام های درگیر و سلامت فرد بستگی خواهد داشت.

برخی از افراد بعد از درمان شاهد بهبود بوده ولی بعداً علائم مجدداً عود پیدا می نماید. برخی دیگر نیز ممکن است هیچ گاه شاهد بهبود علائم این بیماری نبوده و برای کاهش علائم به درمان دائمی احتیاج داشته باشند.

داروها برای درمان واسکولیت

پزشک ممکن است برای درمان بیماری واسکولیت داروی کورتیکواستروئید مانند پردنیزون یا متیل پردنیزولون (Medrol) را با هدف یاری به کنترل التهاب تجویز کند. عوارض جانبی مصرف کورتیکواستروئیدها نیز می تواند شدید باشد، به خصوص اگر برای مدت طولانی این داروها را مصرف کنید.

عوارض جانبی احتمالی این بیماری شامل افزایش وزن، دیابت و نازک شدن استخوان (پوکی استخوان) می گردد. درصورتی که برای درمان به مصرف طولانی داروی کورتیکواستروئید احتیاج داشته باشید، به احتمال زیاد کمترین میزان ممکن این دارو برای شما تجویز خواهد شد.

سایر داروهای مؤثر برای کنترل التهاب نیز ممکن است همراه با داروهای کورتیکواستروئید تجویز شوند تا دوز داروهای کورتیکواستروئیدها با سرعت بیشتری قابل کنترل باشد. این داروها بعضاً به معنای صرفه جویی در استروئیدها بوده و ممکن است شامل داروهایی مثل آنزیم متوترکسات (Trexall)، آزاتیوپرین (ایموران ، آزازان)، مایکوفنولات (سلوپس) یا سیکلوفسفامید گردد.

داروی خاص مورد احتیاج برای درمان فرد بستگی به نوع و شدت واسکولیت، اندام هایی درگیر شده و بیماری های زمینه ای دیگر بستگی خواهد داشت. باتوجه به نوع واسکولیت نیز ممکن است روش های درمانی بیولوژیکی مانندrituximab یا توکیلیزوماب (Actemra) توصیه گردد.

عمل جراحی برای درمان واسکولیت

گاهی اوقات واسکولیت باعث می گردد که تا برآمدگی (آنوریسم) در دیواره رگ های خونی شکل بگیرد. درمان این برآمدگی ها از جمله علائمی است که ممکن است احتیاج به عمل جراحی داشته باشد. البته شریان های مسدود شده نیز ممکن است احتیاج به درمان جراحی داشته باشند.3

پینوشتها

1.www.pezeshket.com

2.www.chetor.com

3.www.moradkhan.com

منبع: راسخون