غرق شدگی و خفگی - لیسو

نویسنده: احمد حاجی شریفی

غرق شدگی و حالت های نزدیک به غرق شدگی:

سالانه حدود 500 مرگ به دلیل غرق شدگی رخ می دهند، این موضوع از علل شایع مرگ های اتفاقی، خصوصاً در اطفال است، تعداد بیشتری از موارد نزدیک به غرق شدگی هم گزارش می شود که زیاد بودن آمار موارد نزدیک به غرق شدگی به دلیل فعالیت های آبی در جریان های قوی آب و یا در بزرگسالان پس از مصرف الکل است، با این حال غرق شدگی اطفال بیشتر در استخرهای عمومی و یا در منازل گزارش شده است. نظارت دقیق بر بچه هایی که در آب بازی و یا شنا می نمایند و قرار دادن حافظ در اطراف آب باعث کاهش عمده ریسک غرق شدگی می شود. فقدان اکسیژن حتی اگر تنفس دوباره برقرار شود باز هم موجب آسیب مغزی و حتی مرگ مغزی می شود. از سویی آب منجر به التهاب پوشش های ریه خواهد شد که نهایتاً سندرم زجر تنفسی را پدید خواهد آورد، بافت های آسیب دیده ریه ممکن است دچار عفونت شوند، وقتی شخص غرق شده، شروع به خفه شدن می نماید، حنجره دچار انقباض شده و مانع از ورود هوا داخل ریه ها می شود، پایان فقدان اکسیژن منجر به بیهوشی شده و حنجره از حالت انقباض خارج گشته و اگر فرد زیر آب فرو رود آب وارد ریه ها می شود، در یک مورد از هر 10 نفر غرق شده، حنجره به حالت بسته باقی می ماند و آب وارد ریه ها نمی شود، این شرایط غرق شدگی خشک (1) نام دارد، افرادی که در حال غرق شدن هستند اغلب با یاری های اولیه بهبود می یابند. با این حال عوارض تهدید نماینده حیات گاه ظاهر شده و احتیاج به بستری در بیمارستان پیدا می شود حتی اگر فرد مصدوم ظاهراً بهبود یافته باشد.

عوارض غرق شدگی:

فقدان اکسیژن حتی اگر تنفس دوباره برقرار شود باز هم موجب آسیب مغزی و حتی مرگ مغزی می شود. از سویی آب منجر به التهاب پوشش های ریه خواهد شد که نهایتاً سندرم زجر تنفسی را پدید خواهد آورد، بافت های آسیب دیده ریه ممکن است دچار عفونت شوند، لذا ریه آسیب دیده به صورت طبیعی نمی تواند عمل کند، آب وارد شده به ریه باعث تغییرات شیمیایی خون می شود، اگر آب شور وارد ریه ها شده باشد، نمک باعث می شود که خون، وارد بافت های ریه شود. فرد غرق شده در آب سرد به مدت طولانی تری زنده می ماند، زیرا آب سرد فعالیت بدن را کاهش می دهد و بیمارانی که از شرایط های نزدیک به غرق شدگی نجات پیدا می نمایند ممکن است دچار کاهش دمای بدن (هیپوترمی) هم شده باشند.

اقدامات مؤثر:

در صورتی به یک فرد غرق شده یاری کنید که مطمئن باشید با این عمل خودتان در معرض خطر قرار نمی گیرید. اگر وی به شما نزدیک و هوشیار باشد، جسم شناوری متصل به طنابی به سمت وی پرتاب نموده، می توانید از یک تکه چوب یا حتی لباس هم بهره ببرید، اگر نمی تواند به جسم شناور برسد، در صورت امنیت جانی، خود به سمت وی شنا نموده و در غیر این صورت موقعیت فرد را به دقت در نظر داشته باشید و در پی یاری بروید. اگر به سمت وی شنا کنید امکان شروع اقدامات اولیه و احیا در آب عمیق غیرممکن است، اما زمانی که قادر به ایستادن بودید تنفس مصنوعی را برایش شروع نموده و وقتی به خشکی رسیدید، یاری های اولیه کامل و اقدامات احیا را در صورت لزوم شروع کنید، اگر فرد در آب سرد افتاده است، با لباس و پتو او را بپوشانید و گرم نگه دارید تا خطر هیپوترمی به وجود نیاید. برای فردی که سرد است اقدامات احیا را به مدت طولانی تری انجام دهید، زیرا افراد نزدیک به غرق شدگی اگر دچار هیپوترمی شوند امکان زنده ماندن بیشتری دارند، حتی اگر خود فرد، سالم به نظر برسد باید اقدامات درمانی تا آن جا که مطمئن شویم عوارضی رخ نخواهد داد ادامه یابند.

خفگی

در صورتی که اکسیژن به علل مختلف به مغز نرسد خفگی اتفاق می افتد. خفگی (آسفیکسی) اصطلاحی است که به یک شرایط بالقوه کشنده اطلاق می شود، در صورتی که اکسیژن به مغز نرسد، چنان چه در عرض چند دقیقه درمان صورت نگیرد بیهوشی، آسیب دایمی مغزی و پایان مرگ اتفاق می افتد.

بیشتر بخوانید:با خفگی چه کنیم؟

علل خفگی:

اگر کسی نتواند نفس بکشد و یا اکسیژن کافی در هوا نباشد خفگی رخ می دهد. علل عدم توانایی در نفس کشیدن متفاوتند، از شایع ترین علل وجود جسم خارجی در گلو است و گاه راه ورود هوا در دهان بسته، مانند هنگامی که زبان در یک فرد بیهوش به عقب برگشته است. جراحت شدید سر و مسمومیت با برخی داروها هم منجر به کاهش تعداد تنفس و حتی ایست تنفسی می شود. صدمه شدید قفسه سینه مانع از اتساع ریه ها خواهد شد، خصوصاً اگر با شکستگی یک یا چند دنده همراه باشد، یکی دیگر از دلایل خفگی؛ تحت فشار قرار گرفتن گردن به طور عمدی یا غیرعمدی است. گاه فقدان اکسیژن در هوای تنفسی به دلیل دود غلیظ ناشی از اتومبیل ها می باشد، هم چنین دود آتش باعث کاهش اکسیژن هوای تنفسی می شود، گیر افتادن در یک محیط بسته هم باعث کاهش تدریجی اکسیژن محیط و خفگی می شود.

عوامل خفگی عبارتند از: هوای کثیف، افتادن در آب و غرق شدن، کم شدن اکسیژن، برق زدگی، تنفس گازهای سمی، گرفتگی گاز زغال داخل کرسی، بسته شدن راه های تنفسی و فلج شدن ماهیچه های تنفس.

هم چنین در حمام های گرم و یا در چاه ها که مغنی و چاه کن ها معمولاً با کمبود هوا روبرو می شوند و یا در اثر افزایش شدت گرمای هوا که بدن دیگر نتواند مقاومت کند، منجر به خفگی خواهد شد.

خفگی در اثر افتادن در آب و غرق شدن:

گرچه ممکن است ماهیچه های تنفس باز باشند، اما چون هوا به بدن راه ندارد ایجاد خفگی می نماید.

خفگی بر اثر گازهای سمی:

نظیر دی اکسید کربن، اسید سولفوریک و آمونیاک، هم چنین گاز بخاری هم ایجاد خفگی می نماید.

خفگی بر اثر بسته شدن راه های تنفس:

مانند بیماری دیفتری و پیدایش غشای کاذب در گلو که غالباً باعث خفگی بچه ها می شود، یا فشردن گلو و یا به دار آویختن هم از همین نوع به تعداد می رود.

بیشتر بخوانید:یاری های اولیه در غرق شدگی

خفگی در اثر فلج شدن ماهیچه های تنفس:

گاهی ممکن است زهرآبه های برخی از میکروب ها مانند میکروب (کزاز)، ماهیچه های تنفس را از کار انداخته و خفگی ایجاد نمایند و برق زدگی هم از همین نوع به تعداد می رود.

علایم خفگی: علایم خفگی در عرض چند دقیقه ظاهر می شوند که با توجه به دلیل ایجاد نماینده، می توانند تا چندین ساعت هم ظاهر شوند. بیشتر موارد خفگی علایم مشابهی ایجاد می نمایند که عبارتند از: بی قراری، گیجی و از دست دادن هوشیاری. در بیشتر موارد، پوست، خصوصاً در ناحیه لب ها کبود می شود و در صورت مسمومیت با منواکسیدکربن به رنگ قرمز آلبالویی روشن در می آید.

اقدامات مؤثر:

فقط در حالتی به مصدوم یاری کنید که خطری از نظر دود و آتش و غیره برایتان وجود نداشته باشد. راه های تنفسی را آنالیز و در صورت انسداد، آن ها را باز نموده و اقدامات احیایی را شروع کنید تا یاری برسد.

پی نوشت ها:

1.dry drawing

منبع مقاله :

حاجی شریفی، احمد، (1395)، دائرة المعارف گیاه درمانی ایران، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ پازدهم.

منبع: راسخون